Με τη νέα συμφωνία κερδίσαμε χώρο και χρόνο
Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα Δρόσου
Είμαστε πια λίγο πριν την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης. Πώς κρίνετε την πολιτική συμφωνία που επετεύχθη;
Για να κρίνουμε τη συμφωνία θα πρέπει να λάβουμε υπόψη το πεδίο της διαπραγμάτευσης και όσα απαιτήθηκαν. Όπως όλοι γνωρίζουν, ήδη από τα τέλη του Σεπτέμβρη το ΔΝΤ απαιτούσε πρόσθετα μέτρα, επειδή, όπως έλεγε τότε, οι δημοσιονομικοί στόχοι δεν μπορούσαν διαφορετικά να επιτευχθούν. Και αφού επιτεύχθηκαν, το ΔΝΤ συνέχισε να απαιτεί τα ίδια μέτρα, αλλά όχι πια για το 2017. Η αφετηρία, λοιπόν, ήταν μέτρα για το 2018 και επιπλέον 4,5 δισ. μέτρα για το 2019. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί επέμεναν ότι πρέπει να συμμετάσχει το ΔΝΤ και απέφυγαν να τοποθετηθούν επί των προτάσεών του. Κατ’ αυτόν τον τρόπο έδωσαν δικαίωμα βέτο στο ΔΝΤ, ενώ οι ίδιοι έπαιζαν ρόλο Πόντιου Πιλάτου. Με αυτά τα δεδομένα άλλαξε το πεδίο διαπραγμάτευσης. Υπό αυτές τις συνθήκες καταλήξαμε η συμφωνία να είναι μέτρα 1% του ΑΕΠ, δηλαδή 1,8 δισ. για το 2019 με ισόποσα αντίμετρα και άλλο 1% του ΑΕΠ για το 2020, επίσης με ισόποσα αντίμετρα. Η συμφωνία, λοιπόν, είναι προϊόν εκβιασμού και συντριπτικού συσχετισμού εις βάρος της Ελλάδας, εκτίμηση που είχε ήδη κάνει το Συνέδριό μας, αλλά μπορέσαμε να εξισορροπήσουμε πολλά.
Η κυβέρνηση έπρεπε να κλείσει την αξιολόγηση για να συνεχιστεί η χρηματοδότηση και για να μπορέσει η χώρα να πληρώσει τις ληξιπρόθεσμες δόσεις των δανείων, να μπει στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και να περάσει σε φάση οικονομικής ανάπτυξης. Υπάρχει, όμως, ένα καινούργιο δεδομένο. Είναι η πρώτη φορά που σε μια συμφωνία με τους θεσμούς δεν προβλέπονται αποκλειστικά μέτρα περικοπών. Δεν θα αφαιρεθούν απλώς 3,6 δισ. από την κοινωνία, αλλά θα της επιστραφούν και 3,6 δισ. Τέλος, πετύχαμε να αποτραπούν τα σχέδια για παγίωση της κατάργησης των συλλογικών διαπραγματεύσεων, να μην θιγεί η προστασία από απολύσεις και να μην ισχύσει το δικαίωμα του εργοδότη για ανταπεργία. Κατ’ αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζονται οι στοιχειώδεις όροι για την προστασία της εργασίας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να εκπροσωπεί τα αδύναμα κοινωνικά στρώματα. Πώς θα το καταφέρει όταν θα επιβάλει νέες περικοπές σε συντάξεις και μείωση αφορολόγητου;
Πρόκειται αναμφίβολα για μια συμφωνία πολιτικά επιζήμια για το κόμμα μας. Με αυτό δεν εννοώ απώλεια ψήφων. Ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να εκπροσωπεί τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα, να τα υπερασπίζεται, να τα στηρίζει και να τα έχει ενεργούς συμμαχητές. Όσο πλήττονται αυτά τα στρώματα, κλονίζεται το κοινωνικό υπόβαθρο του ΣΥΡΙΖΑ. Γι’ αυτό επιδιώξαμε και καταφέραμε να υπάρξουν μέτρα που θα στηρίξουν αυτά τα κοινωνικά στρώματα, ώστε να σταθούν στα πόδια τους.
Ωστόσο, η κριτική που ασκείται στη συμφωνία είναι πως δεν θα επιστραφεί το κάθε ευρώ που στερείται ένας άνθρωπος από τα μέτρα, μέσω των αντίμετρων. Έτσι, θα αδικηθούν και πάλι όσοι τα χρόνια των μνημονίων επλήγησαν περισσότερο.
Δεν επιδιώκουμε να εξαπατήσουμε κανέναν. Σαφώς θα πληγούν ορισμένοι άνθρωποι, οι οποίοι ενδέχεται να μην επωφεληθούν από τα αντίμετρα. Όμως, η αριστερά ενδιαφέρεται για ολόκληρη την κοινωνία και μέλημά μας είναι να επαναθεμελιώσουμε το κοινωνικό κράτος, παρά τη συμφωνία που είμαστε υποχρεωμένοι να υπογράψουμε, για τους λόγους που σας εξήγησα. Γι’ αυτόν τον λόγο, η κυβέρνησή πρέπει να εξαντλήσει την τετραετία, ώστε να μπορέσει να εφαρμόσει στο ακέραιο τα αντίμετρα που εξασφάλισε, δηλαδή να πετύχει αυτόν τον στόχο. Με τη νέα συμφωνία, λοιπόν, κερδίσαμε χώρο και χρόνο. Οφείλουμε μέχρι τον Σεπτέμβρη του 2019 να κάνουμε εμβληματικές κινήσεις στο τρίπτυχο παιδεία, υγεία, κοινωνική προστασία. Παράλληλα, οφείλουμε να κάνουμε μεγάλες αλλαγές στη δημόσια διοίκηση, ώστε να επιτελεί τον ρόλο της και να αποκατασταθεί η σχέση της με τον πολίτη που έχει τρωθεί. Χρειάζεται να γίνουν αποφασιστικά βήματα για την παραγωγική ανασυγκρότηση με ταχύρυθμη αύξηση της απασχόλησης, ώστε το κράτος πρόνοιας που οικοδομούμε να έχει επικουρικό ρόλο και οι άνθρωποι να μπορούν να ζουν από τη δουλειά τους. Τέλος, χρέος μας είναι να αποκαλύψουμε και να τιμωρήσουμε την πολιτική διαφθορά, αλλά και να στερέψουμε ό,τι την αρδεύει. Αν δεν τα πετύχουμε αυτά, τότε θα ηγεμονεύει η νεοφιλελεύθερη ιδεολογία και θα ενισχύεται ο φασισμός.
Δεν έχει γίνει σαφές τι προβλέπουν αυτά τα αντίμετρα. Να κάνουμε μια σκιαγράφηση;
Η συμφωνία προβλέπει ενίσχυση των δομών κοινωνικής προστασίας με 1,35 δισ. ευρώ κάθε χρόνο μετά το 2019. Καμία κυβέρνηση, ακόμα και πριν μπούμε στη δίνη των μνημονίων, δεν ενίσχυσε με τέτοιο ποσό την κοινωνική προστασία. Τα αντίμετρα, λοιπόν, στοχεύουν σε τρεις άξονες: ο πρώτος αφορά τη στέγαση, ο δεύτερος την υγεία και ο τρίτος το παιδί. Συγκεκριμένα θεσμοθετείται επιδότηση ενοικίου ή στεγαστικού δανείου ύψους κατά μέσο όρο 1.000 ευρώ το χρόνο για 700.000 οικογένειες. Η επιδότηση αφορά όσους έχουν ατομικό εισόδημα από 0 έως 9.600 ευρώ το χρόνο. Δεύτερον προβλέπεται μείωση έως και εξάλειψη της συμμετοχής στα φάρμακα, ανάλογα πάλι με το ατομικό εισόδημα για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Τρίτον, παίρνουμε μέτρα για τη στήριξη του παιδιού. Όπως θα διαβάσατε πρόσφατη έρευνα της Unisef η Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία του 2014, είναι πρώτη στην παιδική φτώχεια (36%) και την υλική στέρηση (45%). Με τις δυνατότητες που δίνει η νέα συμφωνία θα φτιάξουμε 1.800 παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς, που θα προστεθούν στους υφιστάμενους 2.800. Αυξάνεται κατά 30.000 θέσεις το 2019 και κατά επιπλέον 15.000 θέσεις το 2020, η χρηματοδότηση μέσω voucher για να πάνε τα παιδιά στους σταθμούς. Και να θυμίσω πως για πρώτη φορά φέτος οι θέσεις έγιναν 90.000, με τις μισές να αφορούν άνεργες μητέρες, οι οποίες χρηματοδοτήθηκαν από το κράτος, καθώς ο κανονισμός της ΕΕ προβλέπει τη στήριξη μόνο της εργαζόμενης μητέρας. Ακόμα αυξάνεται το επίδομα πρώτου και δεύτερου παιδιού και τέλος διευρύνονται τα σχολικά γεύματα, καλύπτοντας πια το 50% των σχολείων, δημοτικών και γυμνασίων, στις περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση. Το 2020 προβλέπονται επιπλέον αντίμετρα, όπως η μείωση του ΕΝΦΙΑ, η πτώση του κατώτερου φορολογικού συντελεστή από το 22% στο 20% και η μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων κ.ά..
Τα σχολικά γεύματα έχουν λοιδορηθεί από την αντιπολίτευση. Ποιος είναι ο στόχος αυτού του προγράμματος;
Για εμάς η καθιέρωση των σχολικών γευμάτων αποτελεί μια σημαντική εκπαιδευτική πρωτοβουλία. Αλλάζει την κουλτούρα του σχολείου και καλλιεργεί την αξία της συντροφικότητας στα παιδιά. Όπως αποδείχθηκε από την πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος και την έρευνα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, η ανταγωνιστικότητα και η επιθετικότητα των παιδιών μειώθηκε κατά 40%, ενώ αυξήθηκε κατά 20% η σχολική τους απόδοση, δηλαδή πήραν πολύ καλύτερους βαθμούς. Επιπλέον, το πρόγραμμα έρχεται να αντιμετωπίσει το φαινόμενο της παιδικής παχυσαρκίας, αφού εντάσσεται στην καθημερινότητα του παιδιού η μεσογειακή διατροφή. Τέλος, η μητέρα απαλλάσσεται από την αγωνία για τη διατροφή του παιδιού της. Οι πορφυρογέννητοι της πολιτικής που μιλούν περιφρονητικά για «συσσίτια», δεν τα ονόμαζαν έτσι όταν απολάμβαναν το μεσημεριανό τους γεύμα στα ακριβά ιδιωτικά σχολεία που πήγαιναν.
Τα αντίμετρα που θα νομοθετηθούν θα ισχύσουν για ορισμένο χρονικό διάστημα;
Όχι. Τα μέτρα, όπως και τα αντίμετρα θα αποτελούν νόμο του κράτους και θα ισχύουν. Εφόσον ικανοποιηθεί ο στόχος του πλεονάσματος 3,5%, τότε θα ενεργοποιηθούν και η ισχύς τους δεν έχει χρονικό ορίζοντα. Από το 2020 και έπειτα το κοινωνικό κράτος θα ενισχύεται ετησίως με 3,6 δισ. Αυτό το πακέτο θα μας επιτρέψει να ανασυγκροτήσουμε και να ενισχύσουμε το κοινωνικό κράτος στο πεδίο της κοινωνικής αλληλεγγύης.
Μέχρι στιγμής, στόχος ήταν η αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης. Αυτός έχει αλλάξει;
Όχι βέβαια! Τα μέτρα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και η συνέχισή τους, δηλαδή το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ), απευθύνονταν σε συμπολίτες μας που ζουν σε ακραία φτώχεια. Τώρα μπορούμε να πάμε παραπέρα. Μέλημά μας είναι να χτίσουμε θεμέλια κοινωνικού κράτους και να μην παγιδεύονται οι άνθρωποι στη φτώχεια. Τέτοια είναι τα μέτρα που περιέγραψα. Επιπλέον, προσπαθούμε η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων να δημιουργεί θέσεις εργασίας. Μάλιστα, στόχος μας είναι να συγκεντρώσουμε τα ακίνητα του δημόσιου τομέα, που δεν είναι προς επένδυση, τα οποία θα ανακαινίσουν κοινωνικές επιχειρήσεις και θα τα αποδώσουμε για κοινωνικές δράσεις ή στέγαση απόρων και προσφύγων. Όσον αφορά, συγκεκριμένα, τα ασυνόδευτα ανήλικα, τους επόμενους 8 μήνες θα έχουμε εξασφαλίσει 1.000 θέσεις στέγασης, σε συνεργασία με τα υπουργεία Άμυνας και Οικονομίας. Ακόμα, ετοιμάζουμε και άλλες μεταρρυθμίσεις όσον αφορά το παιδί, όπως είναι ο νόμος για την αναδοχή και υιοθεσία, αλλά και για τη λειτουργία των ιδρυμάτων, μερικά από τα οποία λειτουργούν με συνέπεια, ενώ άλλα είναι εστίες κακοδιαχείρισης και σκανδάλων διαφθοράς. Παράλληλα, συνεχίζουμε την καταγραφή των καταυλισμών Ρομά και την υλοποίηση πιλοτικών προγραμμάτων μετεγκατάστασής τους σε αξιοπρεπείς χώρους. Όσον αφορά τους Ρομά, στόχος μας είναι η εκπαίδευσή τους. Γι’ αυτό, όρος για να παίρνει οποιοσδήποτε το ΚΕΑ είναι να πηγαίνουν τα παιδιά στο σχολείο και οι ενήλικες να παρακολουθούν σχολείο δεύτερης ευκαιρίας. Τέλος, προχωρά η δημιουργία και στελέχωση 254 κέντρων κοινότητας, τα οποία θα ενημερώνουν τον πολίτη για τα δικαιώματά του με αξιοπρέπεια, χωρίς να χρειάζεται το «ρουσφέτι» από τον πολιτικό για να έχει πρόσβαση σε όσα δικαιούται.
Αντίστοιχος σχεδιασμός υπάρχει σε όλα τα υπουργεία;
Δεν μπορώ να μιλήσω για τους συναδέλφους μου στην κυβέρνηση. Είναι πάντως απαραίτητο να λειτουργεί η κυβέρνηση συλλογικά με ενιαίο σχέδιο και με προγράμματα και σαφή χρονοδιαγράμματα κάθε υπουργείου. Εκεί είναι το στοίχημα της αριστερής κυβέρνησης και όχι στα πρόσωπα. Εμείς στο υπουργείο φτιάξαμε πληροφοριακό σύστημα, ώστε να παρακολουθούμε online όσα εφαρμόζονται σε όλα τα επίπεδα της Διοίκησης και της Αυτοδιοίκησης, μέσω των 254 Κέντρων Κοινότητας ώστε να έχουμε εικόνα ανά πάσα στιγμή για την πορεία της πολιτικής που εφαρμόζουμε, για να μπορούμε να παρεμβαίνουμε, να αξιολογούμε, να συντονίζουμε, να αναθεωρούμε.
Πιστεύω πραγματικά ότι δημιουργούμε έτσι τις βάσεις για την ανασυγκρότηση του κράτους κοινωνικής προστασίας
Πηγή: Η ΕΠΟΧΗ