Επιστροφή στο αποτυχημένο παλαιό μοντέλο μέριμνας
Η κυβέρνηση της Ν.Δ. έθεσε σε διαβούλευση την Εθνική Στρατηγική για την Κοινωνική Ενταξη (ΕΣΚΕ) της περιόδου 2021-27. Αφορά το σύνολο δράσεων κοινωνικής προστασίας που θα υλοποιήσει η χώρα την επόμενη πενταετία στα περισσότερα υπουργεία, όλους τους δήμους και τις περιφέρειες. Στόχος να μειώσει τη φτώχεια και να εντάξει στην κοινωνία, με έμφαση στην εργασία, όσους κινδυνεύουν από κοινωνικό αποκλεισμό.
Κάθε νέα ΕΣΚΕ διαμορφώνεται ως συνέχεια ή αναθεώρηση της προηγούμενης, στη βάση της αξιολόγησής της και των εκτιμήσεων για την ερχόμενη επταετία.
Η ΕΣΚΕ 2021-27 διαδέχεται την εξαιρετικά επιτυχημένη ΕΣΚΕ του 2015-21 που εκπόνησε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, επικαιροποιώντας την το 2018. Η επιτυχία της εφαρμογής της αποδεικνύεται από τους δείκτες της ΕΛΣΤΑΤ που ενσωματώνονται στο κείμενο της ΕΣΚΕ 2021-27. Συγχρόνως όμως οι δείκτες αποτυπώνουν την καταστροφική πορεία των κυβερνήσεων που στήριξε η Ν.Δ. μέχρι το 2015 και οι οποίες εκτόξευαν συνεχώς όλους τους κοινωνικούς δείκτες, όπως φαίνεται και στο υπό διαβούλευση κείμενο:
- 1ον: Ο δείκτης εισοδηματικής ανισότητας (Gini) από 34,5% το 2014 έπεσε στo 31% το 2019.
- 2ον: Ο κίνδυνος φτώχειας από 22,1% το 2014 έπεσε σε 17,9% το 2019.
- 3ον: Η παιδική φτώχεια από 25,5% το 2014 σε 21,1% το 2019.
- 4ον: Η υλική στέρηση των παιδιών, από 23,8% το 2014 στο 17,6% το 2019.
- 5ον: Η ανεργία από 26,0% το Δεκέμβριο του 2014 σε 17,3% το 2019.
Αυτή η κοινωνική ανάσα μετά την καταστροφή που έφεραν οι κυβερνήσεις της Ν.Δ., αποσιωπάται σκοπίμως. Πρέπει να ξεχαστεί το έργο και η τετραετία του ΣΥΡΙΖΑ. Κατανοητό. Ομως γι’ αυτό η ΕΣΚΕ 2021-27 επαναλαμβάνει όλες τις δράσεις της ΕΣΚΕ του 2018 χωρίς να τις αξιολογεί.
Δεν προβλέπει και δεν εκτιμά ποια θα είναι τα κεντρικά θέματα που θα κληθεί η χώρα να αντιμετωπίσει την επόμενη επταετία λόγω της πανδημικής κρίσης και της κλιματικής αλλαγής και δεν καθορίζει νέες δράσεις για αυτά.
Δεν ορίζει τον πιθανό αριθμό των αριθμό ωφελουμένων κάθε δράσης και το προϋπολογιζόμενο κόστος για την επταετία.
Επειδή μεγάλο μέρος της χρηματοδότησης προέρχεται από την Ε.Ε., λαμβάνει υπόψη της τις ευρωπαϊκές οδηγίες από τον περασμένο αιώνα! Αφιερώνει έτσι το 1/3 της ΕΣΚΕ 2021-27 στην ανάλυση των προγραμματικών στόχων της Ε.Ε. από το 1990. Μοιάζει να αντέγραψε ακαδημαϊκό paper και ξεχνάει το επίδικο, δηλαδή πώς θα επηρεάσει η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση την ελληνική Εθνική Στρατηγική τους τομείς της ενεργειακής φτώχειας και της ψηφιακής υστέρησης.
Αν αντιπαραθέσει κάνει την ΕΣΚΕ του 2018 με αυτήν του 2021-27 καταλαβαίνει αμέσως ότι η «νέα» ΕΣΚΕ είναι μια κακή αντιγραφή της παλιάς, χωρίς να δεσμεύεται σε τίποτε. Το «νέο» είναι η ολική επαναφορά του προνοιακού μοντέλου του παρελθόντος που αφορά τους ακραία φτωχούς και ευάλωτους και όχι την κοινωνική πλειοψηφία η οποία χρειάζεται φροντίδα σε κάθε φάση της ζωής της που αντιμετωπίζει ανισότητες.
Αλλά ακόμη και για την ακραία φτώχεια το μετονομασθέν σε «Ελάχιστον Εγγυημένο Εισόδημα» (ΕΕΕ) «Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης» (ΚΕΑ) δεν αυξάνεται ούτε κατά 11%, αναλογικά με την αύξηση του κατώτατου μισθού από 586 σε 651 επί ΣΥΡΙΖΑ.
Οι μετονομασίες και τα νέα εγκαίνια υφιστάμενων δράσεων και δομών θα είναι, νομίζω, το success story της νέας ΕΣΚΕ. Ηδη μετονομάζονται τα Κέντρα Κοινότητας σε «Κοινωνικά Κέντρα», συγχωνεύοντας όλες τις δομές. Ομως τα Κέντρα Κοινότητας λειτουργούν βάσει του ψηφιακού Εθνικού Μηχανισμού που θεσμοθέτησε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2016 και λειτούργησε το 2017. Η Ν.Δ. επί δύο χρόνια τον πάγωσε, αλλά η Ε.Ε. τον θεωρεί εξαιρετικά καινοτόμο και σημαντικό διότι συντονίζει, ελέγχει και αξιολογεί σε πραγματικό χρόνο όλες τις δράσεις της ΕΣΚΕ και απαιτεί την πλήρη εφαρμογή του. Γι’ αυτό η Ν.Δ., κατά τα γνωστά, θα τον «αναβαθμίσει», ίσως και να τον μετονομάσει. Σίγουρα όμως θα τον εγκαινιάσει και πάλι.
Οι ελάχιστες νέες δράσεις, όπως π.χ. ο βοηθός του ανάπηρου, δεν κοστολογούνται, ούτε αναφέρεται πόσους αφορούν. Η αποϊδρυματοποίηση δεν έχει χρονικό ορίζοντα, ξεχάστηκε και το κλείσιμο των Λεχαινών. Αντίθετα, επανέρχεται το πιλοτικό πρόγραμμα της λειτουργικότητας που θα εξοντώσει τους ανάπηρους, τα επιδόματα και τις συντάξεις τους, όπως ήθελε το ΔΝΤ και ο ΣΥΡΙΖΑ απέρριψε. Επανέρχεται η ρήση του ΔΝΤ ότι τα επιδόματα είναι πολλά και πρέπει να μειωθούν.
Ο Ελληνας πολίτης, μέσα στις 100 σελίδες της ΕΣΚΕ, δεν θα βρει μέτρα που θα τον βοηθήσουν να αντιμετωπίσει τα τεράστια προβλήματα της πανδημικής και της κλιματικής κρίσης. Η φτώχεια, η ανεργία και οι ανισότητες αυξάνουν. Η απάντηση δεν είναι η επιστροφή στο αποτυχημένο μοντέλο μέριμνας που εφάρμοσε η Ν.Δ. την περίοδο 2012.
* Βουλευτίνα και αν. τομεάρχης ΣΥΡΙΖΑ/Π.Σ. για την Κοινωνική Αλληλεγγύη