Η κ. Φωτίου υπογραμμίζει την ανάγκη λήψης δέσμης άμεσων μέτρων, καθώς το 40% των οικογενειών στην Ελλάδα ζει σε συνθήκες στεγαστικής κρίσης

Η συνεχώς αυξανόμενη τιμή των ακινήτων (κατά πολλούς ειδικούς, πρόκειται για νέα φούσκα) και συνακόλουθα και των ενοικίων έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στους νέους αλλά και σε σημαντικό μέρος της κοινωνίας. Η Θεανώ Φωτίου, αναπληρώτρια τομεάρχης Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργός με αντίστοιχο χαρτοφυλάκιο, μιλώντας στην Κυριακάτικη ΑΥΓΗ αναφέρεται στις βασικές προγραμματικές προτάσεις του κόμματος για την άμεση αντιμετώπιση της κατάστασης από μια προοδευτική κυβέρνηση.

Η κ. Φωτίου υπογραμμίζει την ανάγκη λήψης δέσμης άμεσων μέτρων, καθώς το 40% των οικογενειών στην Ελλάδα ζει σε συνθήκες στεγαστικής κρίσης είτε λόγω των πανάκριβων ενοικίων είτε λόγω της αδυναμίας να εξυπηρετήσει στεγαστικά δάνεια και επειδή το υψηλό κόστος κάλυψης των άλλων βασικών αναγκών περιορίζει τις δυνατότητες επιλογής στέγης που να καλύπτει ικανοποιητικά τις ανάγκες.

Παρατηρείται μεγάλη αύξηση τιμών και ενοικίων κατοικίας την τελευταία επταετία στην Ελλάδα. Η ΤτΕ διαπιστώνει αύξηση 10% σε ένα χρόνο, 2021-2022. Τι συμβαίνει; Δημιουργείται νέα φούσκα ακινήτων;

Πράγματι, δημιουργείται φούσκα ακινήτων. Δηλαδή οι τιμές των κατοικιών είναι υπερτιμημένες και συνεχώς αυξάνονται. Είναι αποτέλεσμα της ραγδαίας εξάπλωσης του Airbnb και του τουριστικού εξευγενισμού περιοχών των μεγάλων πόλεων και νησιών. Τα τρία τελευταία χρόνια, η αύξηση των τιμών φτάνει μεσοσταθμικά το 32% και επιτείνεται από την αύξηση των αντικειμενικών αξιών κατά 20% από 1.1.2022. Η πανδημία και η ενεργειακή κρίση σταμάτησαν την οικοδομική δραστηριότητα, με αποτέλεσμα το υπάρχον οικιστικό απόθεμα να υπερεκτιμάται.

Ποιες είναι οι κοινωνικές συνέπειες αυτής της κατάστασης και ειδικότερα για τους νέους;

Δημιουργούνται νέες διαγενεακές ανισότητες. Οι νέοι δεν μπορούν να αποκτήσουν ένα σπίτι, ούτε καν να νοικιάσουν. Καθυστερούν να ζήσουν αυτόνομα, επιδεινώνοντας τις δημογραφικές πιέσεις. Το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα αξιοπρεπούς στέγης παραμένει ανεκπλήρωτο δικαίωμα. Το 1994 το 46% των νέων ζευγαριών έως 44 ετών είχαν ιδιόκτητη στέγη. Το 2019 μειώθηκε στο 30%. Πολλές φορές και το οικογενειακό ακίνητο είναι υπερχρεωμένο. Τα κόκκινα δάνεια και ο πτωχευτικός νόμος Μητσοτάκη απειλούν και όσα νοικοκυριά βρέθηκαν με μεγάλα στεγαστικά δάνεια τα τελευταία 15 χρόνια.

Ο πτωχευτικός νόμος απειλεί την ελληνική ιδιαιτερότητα, που συνίσταται στο γεγονός ότι τα 4/5 του πλούτου των ελληνικών νοικοκυριών είναι η αξία της ακίνητης περιουσίας τους, σύμφωνα με την ΤτΕ.

Πώς εξηγείτε ότι η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού σε κατάσταση στεγαστικής κρίσης στην Ευρώπη;

Πράγματι, τα 4 στα 10 νοικοκυριά βρίσκονται σε στεγαστική κρίση (ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ), 40% του πληθυσμού, με ευρωπαϊκό μέσο όρο 9,2% και δεύτερη χώρα στην Ευρώπη τη Βουλγαρία με 7,4%.

Αυτό συμβαίνει διότι τα εισοδήματα των νοικοκυριών της χώρας βρίσκονται στην τρίτη χειρότερη θέση της Ευρώπης. Σήμερα, λόγω πληθωρισμού, χάνουν έως 14% της αγοραστικής τους δύναμης, ενώ δαπανούν μηνιαία πάνω από το 40% του εισοδήματός τους σε έξοδα στέγης (νοίκι ή δάνειο, νερό, ηλεκτρικό, κοινόχρηστα, ψύξη, θέρμανση). Γι’ αυτό τελειώνει ο μισθός τη 19η μέρα. Σήμερα, στα 4,1 εκατ. νοικοκυριά, τα 1,7 εκατ. βρίσκονται σε στεγαστική κρίση και από αυτά μόνο τα 700.000 νοικοκυριά νοικιάζουν. Από τα 1,7 εκατ. νοικοκυριά, εκείνα που έχουν χαμηλότερα και μεσαία εισοδήματα οδηγούνται σε ραγδαία φτωχοποίηση και στον προθάλαμο ανθρωπιστικής κρίσης.

Τι θα έκανε μια προοδευτική κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ αν αναλάμβανε την κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα;

1ον. Απαιτούνται κατεπείγοντα μέτρα για τα φτωχά νοικοκυριά. Δωρεάν 300 kwh/μήνα, προπληρωμένη κάρτα αλληλεγγύης για τρόφιμα και απόδοση στον ιδιοκτήτη επιδότησης ενοικίου.

2ον. Για τους άστεγους που πολλαπλασιάζονται, θα επαναφέρουμε όλα τα μέτρα που σταμάτησε η Ν.Δ. Εντοπισμός στους δήμους και απόδοση ΚΕΑ. Σύνδεση αμέσως με ξενώνες υποστήριξης αστέγων και κέντρα ημερήσιας φροντίδας, λεωφορείο αστέγων για ατομική υγιεινή και φροντίδα υγείας και μεγάλο πρόγραμμα Στέγαση και Εργασία.

3ον. Κατάργηση του πτωχευτικού του Μητσοτάκη και νέος νόμος προστασίας κατοικίας με κούρεμα ιδιωτικού χρέους.

4ον. Κυμαινόμενη επιδότηση στέγης για νέους, μονογονεϊκές οικογένειες και φοιτητές.

5ον. Εφαρμογή περιοριστικών όρων για τη δραστηριότητα του Airbnb (2-3 ακίνητα / ιδιοκτήτη και μικτή μίσθωση στις τουριστικές περιοχές).

6ον. Το σημαντικότερο όμως μέτρο είναι η δέσμευση 2 δισ. από το ταμείο ανάκαμψης για τη δημιουργία Προσιτής Οικονομικά Στέγης (ΠΟΣ) και κοινωνικής κατοικίας. Δηλαδή να υπάρξουν χιλιάδες ακίνητα, είτε για ενοικίαση είτε για αγορά, με χαμηλότερες τιμές, με την εγγύηση του Δημοσίου, το οποίο θα μπορούσε να τα διαθέσει σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες.

Αυτά τα χιλιάδες ακίνητα λειτουργούν ως μοχλός πίεσης στις τιμές της αγοράς ακινήτων και καταστρέφουν τη φούσκα ακινήτων. Τα χιλιάδες αυτά ακίνητα δημιουργούνται με τρεις τρόπους. Δεν ανακαλύπτουμε τον τροχό.

α. Το έχει κάνει η Πορτογαλία, η οποία αγοράζει ακίνητα με τα χρήματα του ταμείου ανάκαμψης ή επισκευάζει κενά εγκαταλελειμμένα κτήρια, τα διαθέτει με κοινωνικά κριτήρια και τα επιστρέφει στους ιδιοκτήτες αφού αποσβεσθεί η δαπάνη.

β. Το κάνουν όλες οι χώρες που διαμορφώνουν για κατοικία κτήρια του Δημοσίου, της Εκκλησίας, ιδρυμάτων κ.λπ.

γ. Το έχει κάνει η Βαρκελώνη, που δίνει στους μικροϊδιοκτήτες σταθερό ενοίκιο, ενεργοποιώντας ανάλογες φοροαπαλλαγές, αν δώσουν το ακίνητό τους για 3-5 χρόνια για να το διαθέσει ο δήμος με χαμηλές τιμές. Άμεσες δοκιμασμένες λύσεις υπάρχουν. Πρέπει να υπάρξει και η πολιτική βούληση της Αριστεράς.